Konferencja otwierająca dla społeczności lokalnej, inaugurująca działania Specjalistycznego Centrum Wspierającego Edukację Włączającą w Skarżysku – Kamiennej – relacja z uroczystości
W dniu 10 marca 2022 roku w Hotelu Promień w Skarżysku – Kamiennej odbyła się ogólnopolska konferencja otwierająca projekt „Pilotażowe wdrożenie modelu Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą (SCWEW)” w ramach II Osi priorytetowej Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój „Efektywne polityki publiczne dla rynku pracy, gospodarki i edukacji”, Działanie 2.10 Wysoka jakość systemu oświaty.
Patronat nad wydarzeniem objął Świętokrzyski Kurator Oświaty oraz Starostwo Powiatowe w Skarżysku – Kamiennej. W spotkaniu uczestniczyli: pani Katarzyna Nowacka – Świętokrzyski Wicekurator Oświaty, pan Andrzej Michalski – dyrektor Świętokrzyskiego Oddziału PFRON, Członek Zarządu Powiatu Skarżyskiego pani Katarzyna Bilska, wiceprezydenci Miasta Skarżyska - Kamiennej pan Andrzej Brzeziński oraz pan Krzysztof Myszka, pani Renata Bilska reprezentująca Urząd Marszałka Województwa Świętokrzyskiego, dyrektor Muzeum Orła Białego w Skarżysku – Kamiennej pan Grzegorz Bień, wicedyrektor Powiatowego Urzędu Pracy w Skarżysku – Kamiennej pan Bogusław Ciok, pani Barbara Kocia – przewodnicząca Komisji Oświaty Rady Powiatu Skarżyskiego, pan Jerzy Żmijewski - radny Rady Powiatu Skarżyskiego, pani Renata Pacek – Naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury, Promocji, Turystyki i Sportu Powiatu Skarżyskiego, pani dr hab. prof. Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu Beata Jachimczak, Rektor Powszechnej Wyższej Szkoły Humanistycznej Pomerania pani dr Magdalena Grochulska, pani dr Renata Miszczuk UJK Kielce oraz pani dr Elena Korpuszenko PWSH Pomerania, starszy wizytator Świętokrzyskiego Kuratorium Oświaty pani Małgorzata Połeć, panie Iza Lesińska oraz Monika Dobrowolska - pracownice Ośrodka Rozwoju Edukacji, pani Paulina Papka - prezes Kieleckiego Oddziału Krajowego Towarzystwa Autyzmu oraz pani wiceprezes Paulina Kosno, prezes Fundacji Eco Textil pani Monika Lipnicka oraz dyrektorzy i pracownicy jednostek oświatowych z całego kraju m.in. z Torunia, Gdyni, Sierpca, Częstochowy, pracownicy samorządowych gmin i powiatów, a także dyrektorzy i nauczyciele placówek objętych wsparciem SCWEW.
Zebranych powitał dyrektor Zespołu Placówek Edukacyjno – Wychowawczych
w Skarżysku – Kamiennej oraz Lider SCWEW pan Marcin Kruk. Spotkanie uświetnił występ wychowanków ZPEW.
Celem projektu jest utworzenie i funkcjonowanie SCWEW, które zwiększy dostępność usług edukacyjnych dla dzieci i uczniów ze zróżnicowanymi potrzebami edukacyjnymi, podniesi efektywność podejmowanych działań przez pedagogów na rzecz uczniów z niepełnosprawnościami.
Rolę SCWEW pełni Zespół Placówek Edukacyjno – Wychowawczych w Skarżysku – Kamiennej. Jest to jedyne Centrum w województwie świętokrzyskim.
Głównym założeniem projektu jest wsparcie nauczycieli w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych objętych wsparciem SCWEW w zakresie poszerzania wiedzy
i kompetencji kadry oraz zapewnienie pomocy we wdrażaniu edukacji włączającej oraz pracy z grupą zróżnicowaną. Wsparciem zostało objętych dziewięć placówek oświatowych ze Skarżyska - Kamiennej: Szkoła Podstawowa nr 5 im. Jana Pawła II, Szkoła Podstawowa nr 7 im. Obrońców Westerplatte, Przedszkole Publiczne nr 7 im. Janusza Korczaka, I Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego, Branżowa Szkoła I Stopnia nr 3 Zespołu Szkół Samochodowo – Usługowych im. Władysława Oseta Wasilewskiego, Technikum nr 2 Zespołu Szkół Ekonomicznych im. Mikołaja Kopernika oraz Samorządowa Szkoła Podstawowa nr 3 im. Stefana Żeromskiego w Suchedniowie, Przedszkole Samorządowe w Skarżysku Kościelnym, Publiczne Przedszkole w Jagodnem.
Konferencja odbyła się w formule hybrydowej i była transmitowana na żywo za pośrednictwem serwisu internetowego youtube oraz portalu społecznościowego organizatora.
Program konferencji obejmował:
- Uroczyste otwarcie konferencji przez Dyrektora Zespołu Placówek Edukacyjno-Wychowawczych i Lidera Specjalistycznego Centrum Wspierającego Edukację Włączającą – pana Marcina Kruka.
Wystąpienia okolicznościowe zaproszonych gości.
Występ artystyczny uczniów i wychowanków z Zespołu Placówek Edukacyjno-Wychowawczych w Skarżysku -Kamiennej.
- Sesję plenarną:
prof. UJK dr hab. Mirosław Z. Babiarz, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, „Edukacja włączająca w przedszkolu, szkole i uczelni”.
prof. UAM dr hab. Beata Jachimczak, Specjalistyczne Centrum Wspierające Edukację Włączającą, „Idea edukacji włączającej a budowanie systemu wsparcia poprzez SCWEW”,
pani Iza Lesińska, Ośrodek Rozwoju Edukacji, „Budowanie systemu stałego wsparcia dla nauczycieli przedszkoli i szkół ogólnodostępnych w kontekście SCWEW”
pani .Agnieszka Pietryka, Ośrodek Rozwoju Edukacji, „SCWEW jako jeden z projektów
w obszarze edukacji włączającej”,
pan Andrzej Michalski, Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, „Współpraca PFRON z OWiT na rzecz osób z niepełno sprawnościami”,
pani Katarzyna Nowacka, Świętokrzyski Wicekurator Oświaty, „Działania podejmowane przez Kuratorium Oświaty w Kielcach w ramach upowszechniania edukacji włączającej”,
pani Katarzyna Bilska, Członek Zarządu Powiatu Skarżyskiego, „Kształcenie i wspieranie osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w powiecie skarżyskim”,
pan Marcin Kruk, Specjalistyczne Centrum Wspierające Edukację Włączającą, Zespół Placówek Edukacyjno-Wychowawczych, „SCWEW – główne założenia projektu i obszary działania”,
panie Paulina Papka i Paulina Kosno, Krajowe Towarzystwo Autyzmu Oddział Kielce, „Dostosowanie przestrzeni kulturalno-publicznej do potrzeb i możliwości osób ze spektrum autyzmu na przykładzie „Niebieskiej Strefy”,
- Dyskusję:
Pani Joanna Romanowska, Dyrektor ZSE, koordynator SCWEW, „Uczestnictwo w projekcie „Pilotażowe wdrożenie modelu SCWEW” drogą do sukcesu inkluzyjności w szkole ogólnodostępnej”,
pani dr Elena Karpuszenko, PWSM Pomerania, Zespół Szkół Gastronomicznych im. M. Curie -Skłodowskiej w Częstochowie, „Kształcenie pedagogów specjalnych”,
pan Paweł Garbuzik, Zespół Placówek Edukacyjno-Wychowawczych, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, „Ośrodek Wsparcia i Testów – główne założenia projektu
i obszary działania”,
- Zakończenie i podsumowanie konferencji.
Reprezentantką naszej szkoły na konferencji była pani dyrektor Joanna Romanowska, pełniąca jednocześnie funkcję koordynatorki ds. współpracy ze SCWEW. Jak wskazano wyżej, miała przyjemność zabrania głosu i wypowiedzenia się na temat: „Uczestnictwo
w projekcie „Pilotażowe wdrożenie modelu SCWEW” drogą do sukcesu inkluzyjności
w szkole ogólnodostępnej”. Oto treść jej wystąpienia:
Dzień dobry Państwu!
To wielki zaszczyt wystąpić przed tak szacownym gremium, choć nie ukrywam, że jestem również odrobinę zestresowana i onieśmielona. To dobrze, bo prawdopodobnie czuję się tak, jak wielu uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi przy okazji wypowiedzi przed szerszym gronem, chociażby na forum klasy. I to jest stan idealnie przystający do tematu dzisiejszej konferencji, a zatem także i mojego skromnego wystąpienia.
Nazywam się Joanna Romanowska i pełnię funkcję dyrektora Zespołu Szkół Ekonomicznych im. Mikołaja Kopernika w Skarżysku- Kamiennej. Technikum nr 2 Zespołu zostało zakwalifikowane do uczestnictwa w projekcie pilotażowym dotyczącym wdrażania modelu SCWEW, więc równocześnie w zespole SCWEW pełnię funkcję koordynatora. Dzisiaj chciałabym przedstawić potrzeby i oczekiwania naszej szkoły – ogólnodostępnej szkoły ponadpodstawowej z perspektywy dyrektora, ale również koordynatora ds. współpracy ze SCWEW oraz podzielić się z Państwem doświadczeniami, o które jestem bogatsza po bez mała ośmiu miesiącach realizacji projektu.
Jeśli Państwo pozwolicie, scharakteryzuję najpierw pokrótce specyfikę szkoły, którą mam przyjemność reprezentować. Zespół Szkół Ekonomicznych im. Mikołaja Kopernika to szkoła długoletnia, prawie 95- letnią tradycją, ciesząca się uznaniem i popularnością w środowisku lokalnym, na którą to opinię, rzecz jasna, ciężko i systematycznie pracujemy. Jesteśmy dużą szkołą – jedną z największych szkół technicznych w powiecie skarżyskim. W Technikum nr 2, objętym wsparciem projektu, uczy się obecnie 574 uczniów w 23 oddziałach. Proponujemy 7 kierunków kształcenia – flagowe kierunki zgodne z nazwą szkoły, tj. technik ekonomista i technik rachunkowości, ale także kierunki mniej oczywiste, tj. technik informatyk, technik reklamy, technik hotelarstwa i technik spedytor. Mniej więcej połowa naszych uczniów to młodzież dojeżdżająca – z terenu powiatu skarżyskiego, ale także – wcale nierzadko – z powiatów ościennych. W szkole pracuje 53 nauczycieli, w tym specjaliści – pedagog i psycholog. Nasza kadra jest, jak Państwo widzicie, kadrą doświadczoną – ponad 80% z nas to nauczyciele dyplomowani. Nie będę tu mówiła o programach i projektach – krajowych i zagranicznych, których beneficjentami od lat jesteśmy, ani też o innych inicjatywach i wydarzeniach szkolnych; nie chciałabym, aby odnieśli Państwo wrażenie, że traktuję zaproszenie do dzisiejszego wystąpienia jako swoistą akcję promocji skarżyskiego Ekonomika. Nie po to się tu spotkaliśmy.
Istotnym natomiast wydaje mi się fakt, że jako szkoła mamy co najmniej kilkuletnie doświadczenie we wdrażaniu idei edukacji włączającej. Od lat w naszej szkole naukę pobierają uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych: z orzeczeniami i opiniami poradni psychologiczno- pedagogicznej. Obecnie – jak Państwo widzicie – mamy sześcioro uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego i osiemdziesięcioro z opiniami poradni psychologiczno- pedagogicznej. 16 uczniów posiada orzeczenie o niepełnosprawności wystawione przez PFRON. Jest co robić.
Na kolejnym slajdzie widzicie Państwo, że także w kilku ostatnich latach mieliśmy uczniów z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego. Ilość opinii z poradni psychologiczno- pedagogicznej oscylowała wówczas na poziomie zbliżonym, lub nieco większym do obecnego.
Szanowni Państwo, nie ma co ukrywać, że praca z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych to nie jest przysłowiowa bułka z masłem. Pragnę podkreślić, że jako szkoła ponadpodstawowa jesteśmy i tak w stosunkowo komfortowej sytuacji, jako że naukę w naszej szkole podejmują uczniowie funkcjonujący stosunkowo dobrze – zdiagnozowani i objęci wsparciem już na etapie przedszkola i/lub szkoły podstawowej. Wielki ukłon należy się tu ogromnej pracy nauczycieli i specjalistów przedszkoli i szkół podstawowych.
Tym niemniej praca z uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych, zwłaszcza z tymi, którzy posiadają orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego w klasie ogólnodostępnej to nieustające pasmo wyzwań. Praca zaczyna się już na poziomie wstępnej obserwacji i diagnozy funkcjonowania ucznia w nowej szkole, co wiąże się rzecz jasna bezpośrednio z opracowaniem dokumentacji: WOPFU i IPETU, ich koniecznej systematycznej ewaluacji i modyfikacji. Właściwe zdiagnozowanie potrzeb ucznia, w oparciu o orzeczenie, ale w naszej ocenie przede wszystkim w oparciu o obserwację ucznia, jest niezbędną przesłanką do zapewnienia mu odpowiedniego wsparcia. Nie można przy tym jednak pominąć zróżnicowanych potrzeb pozostałych uczniów w klasie; tych, którzy nie posiadają orzeczeń czy opinii, co przecież nie znaczy, że nie mają indywidualnych, różnorodnych potrzeb i oczekiwań. Ta sytuacja w głównej mierze odróżnia szkoły ogólnodostępne od placówek specjalnych. Oprócz zaspokajania potrzeb uczniów wymagających inkluzji musimy ustawicznie koncentrować się na zaspokajaniu potrzeb pozostałej części klasy, bo tylko taka „równowaga” zapewnia efektywnie proces włączania – nikt nie czuje się wówczas pokrzywdzony i zlekceważony w swoich potrzebach. To nigdy nie jest proste. Wyzwania związane z edukacją uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi pozwoliłam sobie umieścić na slajdzie, ale chyba dla nikogo spośród tu zgromadzonych nie jest to nic rewolucyjnego – wszyscy zdajemy sobie z tego sprawę.
Nie możemy w tym zakresie zbagatelizować zjawisk związanych ze społecznym funkcjonowaniem uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych w klasach ogólnodostępnych. Oczywiście problemy ukazane na slajdzie nie występują w pełnym spektrum w przypadku każdego ucznia, z reguły występują jedynie niektóre z nich, a czasem są z naszej perspektywy w ogóle niedostrzegalne i pozornie nie mają wpływu na funkcjonowanie ucznia. Nie można ich jednak nie uwzględniać podczas realizacji procesu edukacji włączającej. W tym miejscu pozwolę sobie na dygresję opartą na konkretnych doświadczeniach zarządzanej przeze mnie szkoły: bywa, że uczniowie z orzeczeniem funkcjonują na tyle dobrze, że nie oglądając przedstawionego dokumentu, kompletnie nie podejrzewalibyśmy ucznia o przedstawioną w nim diagnozę. Podkreślam, ogromna w tym zasługa wczesnej diagnozy, wsparcia przedszkola i szkoły podstawowej, a przede wszystkim rodziców, którzy niejednokrotnie – oprócz wsparcia proponowanego przez szkołę – korzystają z oferty zajęć terapeutycznych poza szkołą. Wtedy zdarza się, że uczniowie funkcjonują na tyle dobrze, że rodzice nie wyrażają zgody na proponowane przez nas formy wsparcia i motywują to zazwyczaj tym, że dziecko ma już tyle dodatkowych zajęć – również terapeutycznych, że dodatkowych już nie chcą/ nie potrzebują, bo wolą zapewnić dziecku trochę luzu i oddechu. W wypadku ucznia szkoły ponadpodstawowej, a zwłaszcza szkoły technicznej, nie jest to niczym specjalnie dziwnym wobec liczby zajęć obowiązkowych przewidzianych planem nauczania. W przypadku naszej szkoły znamiennym doświadczeniem jest także to, że dotychczas nie zatrudnialiśmy – ani razu – nauczyciela współorganizującego proces kształcenia. Nie dlatego, że tego unikaliśmy, albo że organ prowadzący powściągał nas w tych zamiarach. Nie, rodzice wszystkich dzieci, które miały prawo do pomocy takiego nauczyciela kategorycznie odmawiali, bo – jak wyjaśniali – na tym etapie edukacyjnym oznaczałoby to w jakimś sensie stygmatyzowanie ich dziecka, a tego chcieliby uniknąć. Argumenty, że nauczyciel współorganizujący pomógłby w organizacji zajęć dla całej klasy, nie trafiały im do przekonania. Oczywiście wiem, że taka postawa absolutnie nie jest regułą i że w zaprzyjaźnionych szkołach są, czy też bywają nauczyciele współorganizujący, ale akurat nasze doświadczenia są właśnie takie.
Nie będę tu stawiać oczywistego pytania o sens edukacji włączającej. Ta idea poniekąd broni się sama, a przytoczone przed chwilą doświadczenia naszej szkoły stanowią jedynie potwierdzenie tego faktu. Uczniowie z orzeczeniem funkcjonujący znakomicie są właśnie tacy dzięki diagnozie i specjalistycznemu wsparciu – ta przesłanka nieodzownie musi być spełniona, wtedy nauczanie inkluzyjne daje dziecku cały wachlarz szans i korzyści, jakich prawdopodobnie nie byłaby w stanie zapewnić szkołą specjalna. Główne korzyści – chociaż oczywiście jest ich dużo więcej – przedstawiłam na slajdzie, ale szczególnie chciałabym się skupić na jednym podstawowym warunku, który musi zostać spełniony, aby uczeń mógł z tych wszystkich szans skorzystać, a jest nim efektywna, systematyczna, spójna jeśli chodzi o jednotorowość oddziaływań współpraca z rodzicami. W moim przekonaniu bez niej wsparcie udzielane przez szkołę przyniesie w najlepszym przypadku jedynie nikłe efekty. A z naszych, a zapewne i z Państwa doświadczeń wynika niestety, że część rodziców totalnie neguje efekty naszych obserwacji i sugestie dotyczące potrzeby dokonania diagnozy. Są i tacy, którzy tę diagnozę w formie orzeczenia posiadają, ale nie przedstawiają jej w szkole wychodząc z założenia, że z punktu widzenia ich i ich dziecka generowałoby to określone powinności i problemy. Ogromna tu rola szkoły; musimy bezustannie uświadamiać i edukować w zakresie korzyści wynikających z edukacji włączającej.
Nie ma też co ukrywać, że aby idea edukacji włączającej mogła funkcjonować efektywnie, potrzebne są środki na finansowanie infrastruktury i szkoleń. Stopień dostosowania większości szkół ogólnodostępnych, w tym naszej, jest w najlepszym razie iluzoryczny. Istniejące bariery architektoniczne, techniczne, związane z brakiem odpowiedniego wyposażenia, sprzętu specjalistycznego, środków dydaktycznych, liczebność klas, potrzeby związane z dokształcaniem kadry pedagogicznej – wszystko to stanowi niebagatelne utrudnienie w realizacji szczytnej idei edukacji włączającej.
Drodzy Państwo, nie chciałabym absolutnie, aby odnieśli Państwo wrażenie, że prezentuję tu jakąś defetystyczną postawę i szukam dziury w całym. Wręcz przeciwnie, uważam, że krzewienie idei edukacji włączającej, projektowane zmiany w zakresie udzielania pomocy psychologiczno- pedagogicznej i zatrudniania specjalistów w szkołach ogólnodostępnych, nie mówiąc już o idei tworzenia Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą - zasługują na szczególne uznanie i realizację.
Dotychczas wielką pomocą w pracy szkół ogólnodostępnych było wsparcie instytucji zewnętrznych. Nasza szkoła może pochwalić się współpracą z instytucjami, które widzicie Państwo na slajdzie. Pomoc każdej z nich jest dla nas niezwykle istotna, przy czym szczególne podziękowania należą się tu pani dyrektor Marzenie Sali i pracownikom Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej w Skarżysku- Kamiennej, którym z tego miejsca pozwolę sobie złożyć głęboki ukłon. Celowo na ostatnim miejscu na oglądanym przez Państwa slajdzie pojawiło się Specjalistyczne Centrum Wspierające Edukację Włączającą w Skarżysku- Kamiennej – nie dlatego, że z naszego punktu widzenia jest najmniej istotne, ale dlatego, że powstało stosunkowo niedawno. Jego znaczenie jest jednak ogromne – na tyle duże, że warto mu było poświęcić ostatni slajd.
W mojej osobistej ocenie, ale także w ocenie kadry pedagogicznej naszej szkoły korzyści wynikające z uczestnictwa w projekcie „Pilotażowe wdrożenie modelu Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą” można byłoby długo wymieniać. Zacznę od tych najbardziej ogólnych:
- cała społeczność szkolna – dzięki wyczuleniu na ideę inkluzyjności – staje się bardziej otwarta i tolerancyjna; w dużej mierze dotyczy to także rodziców uczniów bez opinii i orzeczeń, co niezwykle cieszy,
- ponieważ promujemy ideę edukacji włączającej w środowisku lokalnym i chwalimy się faktem uczestnictwa w projekcie – pośrednio promujemy naszą szkołę,
- otrzymaliśmy i otrzymywać będziemy bezcenne specjalistyczne wsparcie skierowane do kadry zarządzającej, nauczycielskiej i rodziców. Konsultacje, szkolenia, warsztaty ze specjalistami wyłonionymi na podstawie pogłębionej diagnozy to strzał w dziesiątkę! Osobiście – jako dyrektor i koordynator ds. współpracy ze SCWEW – mam wreszcie poczucie, że nie działamy po omacku, tylko podnosimy nasze kwalifikacje w takim zakresie, jaki jest dedykowany właśnie naszej szkole, który jest „skrojony na miarę”. Mówię to w imieniu własnym i pracowników szkoły, pomimo faktu, że natężenie szkoleń w ostatnim okresie wywoływało początkowo mieszane uczucia. Podkreślam, że także rodzice bardzo chętnie korzystają z przeznaczonych dla nich form wsparcia, co również początkowo nie wydawało nam się takie oczywiste,
- nie mogę tu nie wspomnieć o wsparciu skierowanym szczególnie dla mnie jako koordynatora – uczestnictwo w szkoleniach stacjonarnych, online, możliwość samokształcenia – z mojej perspektywy stanowi to wielką wartość dodaną,
- nie do przecenienia jest także możliwość korzystania z zasobów niedawno powstałej wypożyczalni sprzętu specjalistycznego – sprzęt zakupiony na podstawie analizy pogłębionej diagnozy jest dostosowany właśnie do potrzeb szkół i placówek objętych wsparciem projektu pilotażowego – o takim wsparciu mogliśmy dotychczas jedynie pomarzyć,
- niezwykle cenna z mojego punktu widzenia jest także wymiana doświadczeń
z koordynatorami pozostałych szkół i placówek uczestniczących w projekcie – działamy na różnych etapach edukacyjnych, nasze doświadczenia niejednokrotnie różnią się od siebie, a co za tym idzie – uzupełniają, co sprawia, że ustawicznie się od siebie uczymy. Miłe Panie koordynatorki – dziękuję Wam za to!
- i, celowo na zakończenie, żeby nie było za słodko: nie wyobrażam sobie funkcjonowania w tak ogromnym i złożonym projekcie bez wsparcia Lidera, pana Marcina Kruka i całego zespołu niezawodnych pań ekspertek. Wsparcie merytoryczne, organizacyjne, techniczne otrzymuję zawsze i o każdej porze; w ramach bieżących potrzeb i bez ograniczeń korzystam z konsultacji indywidualnych, porad oficjalnych i nieoficjalnych, w ramach dyżurów wyznaczonych harmonogramem i poza nim. Marcinie, drogie Panie – przeogromnie Wam za to dziękuję i proszę o więcej.
Szanowni Państwo, pięknie dziękuję za uwagę. Życzę nam wszystkim realizacji projektu zakończonej pełnym sukcesem, którym będzie krzewienie idei edukacji włączającej! Dziękuję serdecznie!
Wystąpienie pani dyrektor ilustrowała prezentacja multimedialna, przygotowana specjalnie na konferencję. Macie Państwo okazję zapoznać się z nią poniżej, jak również z materiałem zdjęciowym ilustrującym całość opisywanego tu wydarzenia.
Tekst: Joanna Romanowska
